Yenidoğan bebeklerde sıklıkla rastlanan sarılık, kandaki bilirubin seviyesinin yükselmesiyle ortaya çıkar.
Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sonucu oluşan sarı renkli bir pigmenttir ve karaciğer tarafından işlenerek dışkı yoluyla atılır.
Ancak, bilirubin miktarı fazlaysa veya karaciğer bu maddeden yeterince arındıramıyorsa, sarılık meydana gelir.
“Sarılık” kelimesi, deri ve göz aklarının sararması durumunu tanımlar; bu, hiperbilirubinemi olarak adlandırılan yüksek bilirubin seviyelerinden kaynaklanır.
Pediatri Uzmanı Prof. Dr. Suna Emir, bebeklerdeki sarılık konusunda şu önemli bilgileri veriyor:
“Uzun süreli sarılığı olan bebeklerde sıklıkla Fenobarbital kullanılır. Bu ilaç, glukuronil transferaz enzimini aktive ederek etki eder ve bilirubin konjugasyonunu, atılımını ve safra akışını artırır.
İntravenöz İmmünoglobulin (IVIG) ise, özellikle Coombs (+) Rh veya ABO uyuşmazlığı olan, subgrup uyuşmazlıkları bulunan veya intrauterin transfüzyon geçirmiş bebeklerde tercih edilir. IVIG, retiküloendotelyal sistemdeki Fc reseptörlerini bloke ederek hemolizi önler, bilirubin artış hızını yavaşlatır ve maksimum bilirubin seviyelerini düşürerek kan değişimi ihtiyacını azaltır.”
Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Çiğdem Akalan, sarılığın teşhisine ilişkin şu bilgileri paylaşıyor:
“Sarılık, kandaki veya idrardaki bilirubin düzeylerinin ölçülmesiyle tespit edilir. Yetişkinlerde ve büyük çocuklarda normal bilirubin seviyeleri 0,3 ile 0,6 mg/dL arasında değişirken, 37. haftadan sonra doğan bebeklerin %97’si 13 mg/dL’den daha düşük bilirubin seviyelerine sahiptir. Daha yüksek seviyeler, ek araştırmalar için yönlendirme gerektirir.”
BEBEKLERDEKİ SARILIĞIN MASUMİYETİ VE RİSKLERİ
Yenidoğan sarılığı, çoğu bebekte görülen ve genellikle zararsız kabul edilen bir durum olsa da, ihmal edilmesi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
14 gün içinde geçmeyen sarılık, beyin hasarına veya karaciğer yetmezliğine neden olabilir.
Erken doğan bebeklerde sarılık daha yaygındır. Anne sütü sarılığı, genellikle zararsız olan ve birkaç ay içinde kendiliğinden geçen bir sarılık türüdür.
Fizyolojik sarılık, bebeklerin %60’ında görülür ve alyuvarların hızlı yıkımı sonucu ortaya çıkar.
Tedavi edilmezse, yüksek bilirubin seviyeleri beyinde birikerek hasara yol açabilir.
14 günden uzun süren sarılık, patolojik sarılık olarak değerlendirilir ve altında yatan nedenler araştırılmalıdır.
Safra birikimi, bilinmeyen hepatit, viral enfeksiyonlar, metabolik hastalıklar, toksik etkenler ve tümörler bu duruma neden olabilir.
Karaciğer yetmezliğine yol açan sarılık, ciddi belirtilerle kendini gösterir ve ileri aşamalarda tek tedavi seçeneği karaciğer naklidir.
Safra yollarının gelişmemesi en sık karaciğer nakli nedenidir ve erken tanı ve müdahale hayati önem taşır.
Organ bağışının kritik olduğu ülkemizde, canlı vericilerden yapılan nakiller hayat kurtarıcı olabilir.
